Архив | Февраль 2022

AFANASİ FET. “AH, MƏNƏ DİVANƏ DE…”

Афанасий Фет

Nə xoşbəxtəm! Gecədir, biz ikimizik ancaq,

Çayın ayna üzündə ulduzlardır sayrışan.

Ordasa…Göyə bir bax, başını qaldıraraq,
Orda necə dərinlik, necə saflıq var bu an!

Ah, mənə divanə de! Özün istəyən kimi,

Mənə ad qoy; ağlımın zəifləyən bu anı,

Elə sevgi axını duyuram qəlbimdə ki,

Susa bilmərəm daha, susmağa taqət hanı!

Xəstəyəm, mən vurğunam; ah, qulaq as, anla həm!

Sevirkən gizlətmirəm ehtirasını səndən.

Demək istədiyimsə budur: səni sevirəm,

Yalnız səni sevirəm, arzulayıram da mən.

1854

ruscadan tərcümə

13-14. 02. 2022, Samara

+++++++++++

АФАНАСИЙ ФЕТ

Какое счастие: и ночь, и мы одни!

Река – как зеркало и вся блестит звездами;

А там–то… голову закинь–ка да взгляни:

Какая глубина и чистота над нами! Читать далее

ALEKSANDR PUŞKİN. “GECƏDİR, GÜRCÜSTANIN QARALIR TƏPƏLƏRİ…”

161

Gecədir, Gürcüstanın qaralıb təpələri,

Qabağımda axaraq Araqva gəlir dilə,

Qəmliyəm, həm də xoşhal; işıqlıdır kədərim;

Kədərimdəki sənsən, kədərim dolu sənlə.

Sənlə və təkcə sənlə… Mənim qüssəmi indi,
Yox narahat edən və çevirən işgəncəyə.

Ürəyimdə yenə də məhəbbət odu yandı,

Yenə sevir ürəyim – sevməyə bilmir deyə.
1835

+++++++++++++++++++

АЛЕКСАНДР ПУШКИН

На холмах Грузии лежит ночная мгла;

Шумит Арагва предо мною.

Мне грустно и легко; печаль моя светла;

Печаль моя полна тобою,

Тобой, одной тобой… Унынья моего

Ничто не мучит, не тревожит,

И сердце вновь горит и любит – оттого,

Что не любить оно не может.

1835

ALEKSANDR PUŞKİN. “BİLİRƏM DÖYÜŞ NƏDİR…”

161

Bilirəm döyüş nədir, qılınclaırn səsini

Sevirəm; hərbi Şöhrət az yaşdan çəkir məni.

Ölüm fikrinin özü mənə xoşdur həmçinin,

Hərbin xoşlayıram mən qan dolu məzəsini.

Gənc yaşda azadlığın sədaqətli əsgəri,
Qarşı-qarşıya əgər gəlməyibsə ölümlə,

Həyatın sevincini dadmayıbsa tam hələ,

Şirin busələrə də layiq deyil deməli.

1920

ruscadan tərcümə

12.02. 2022, Samara

++++++++++++++

Александр Пушкин

Мне бой знаком — люблю я звук мечей;

От первых лет поклонник бранной Славы,

Люблю войны кровавые забавы,

И смерти мысль мила душе моей. Читать далее

ALEKSANDR PUŞKİN. QIŞ AXŞAMI

161

Qara pərdə çəkir boran  səmaya,
Fırladaraq qarlı burulğanları.

Vəhşi heyvan kimi ulayır o gah,
Körpə uşaq kimi gah da ağlayır.

Evin əfəlləmiş damında birdən,
Tərpədir hay-küylə köhnə bəlimi.

Qapı-pəncərəni döyür o bəzən,
Yubanan ya azan yolçular kimi.

Bizim komanınsa gedib hay-hayı,
O həm kədərlidir, həm də qaranlıq..

Söylə, qarıcığım, nədəndir axı,

Pəncərə önündə lal dayanmağın?

Yoxsa ki,  boranın vıyıltısıyla,

Beləcə yorulub üzülmüsən sən,

Bəlkə mürgülədir, yuxuladır ya,

Səni cırıltılı səsiylə cəhrən?

Əziz qarıcığım, içək səninlə,
Kasıb gəncliyimin rəfiqəsi, gəl.

İçək dərdimizdən: hanı piyalə?

İçsək ürəyimiz yəqin şənlənər. 

Mənə nəğmə oxu arıquşudan,
De dəniz dalında necə yaşardı.

Mənə nəğmə oxu, necə obaşdan,

Qız ayağa durub su daşıyardı.

Qara pərdə çəkir boran  səmaya,
Fırladaraq qarlı burulğanları.

Vəhşi heyvan kimi ulayır o gah,
Körpə uşaq kimi gah da ağlayır.

Əziz qarıcığım, içək səninlə,
Kasıb gəncliyimin rəfiqəsi, gəl.

İçək dərdimizdən: hanı piyalə?

İçsək ürəyimiz yəqin şənlənər.

1825

ruscadan tərcümə

11. 02. 2022, Samara

+++++++++++++

Александр ПУШКИН

Зимний вечер

Буря мглою небо кроет,

Вихри снежные крутя;

То, как зверь, она завоет,

То заплачет, как дитя,

То по кровле обветшалой

Вдруг соломой зашумит,

То, как путник запоздалый,

К нам в окошко застучит. Читать далее

ALEKSANDR PUŞKİN. XATİRƏ

161

Elə ki, öləriyçin günün küyü kəsilir,

Dilsiz meydanlarına şəhərin də, nəhayət,

Gecənin yarışəffaf kölgələri sərilir,

Və yuxu – gündüzdəki zəhmətlərə mükafat,

Sükut içində bu vaxt mənim üçün sürünər,

 Üzücü oyaqlığın uzanan saatları.

Gəcə gəlcək qalarkən hərəkətdən həndəvər,

Vicdanın ağrıları bütün bədəni sarır.

Arzularım qaynayır; qüssə üzən beyində,

Ağır düşüncələrin sıxlaşır sıraları.

Xatirəsə bu zaman qabağımda dinmədən,
Burulub lülələnmiş tarixi açıb sərir.

Və mən öz həyatımı ikrahla oxuyuram,

Oxuduqca əsirəm, dilimsə lənətlətir.

Şikayətlənirəm mən, göz yaşlarım axır həm,

Yenə silmirəm ancaq hüznlü sətirləri.

1828

ruscadan tərcümə

10-11.02. 2022, Samara

===============

АЛЕКСАНДР ПУШКИН

ВОСПОМИНАНИЕ

Когда для смертного умолкнет шумный день,

       И на немые стогны града

Полупрозрачная наляжет ночи тень

       И сон, дневных трудов награда,

В то время для меня влачатся в тишине

       Часы томительного бденья:

В бездействии ночном живей горят во мне

       Змеи сердечной угрызенья;

Мечты кипят; в уме, подавленном тоской,

       Теснится тяжких дум избыток;

Воспоминание безмолвно предо мной

       Свой длинный развивает свиток;

И с отвращением читая жизнь мою,

       Я трепещу и проклинаю,

И горько жалуюсь, и горько слёзы лью,

       Но строк печальных не смываю.

 

1828

ALEKSANDR PUŞKİN. OYANIŞ

161

Yuxulu fırçası barbar rəssamın,
Dahi çəkən şəkli rənglə qaraldır.

Özünün qanunsuz rəsmini sonra,
Çəkərək mənasız bir şey yaradır.

Yabançı rənglərsə tökülər yerə

Köhnə axça kimi,ötüncə zaman.

Görünür əvvəlki gözəlliliyilə,

Yenə önümüzdə dahi yaradan.

Beləcə yox olur qüssə və qəmdən,

Üzülən qəlbimdəm yanılmalar da.

Və ilkəvvəlinci, təmiz dönəmdən,

Qalan görüntülər oyanır onda.

1819

ruscadan tərcümə

09.02. 2022, Samara

+++++++++++

Александр ПУШКИН

Возрождение

Художник–варвар кистью сонной

Картину гения чернит.

И свой рисунок беззаконный

Над ней бессмысленно чертит.

Но краски чуждые, с летами,

Спадают ветхой чешуей;

Созданье гения пред нами

Выходит с прежней красотой.

Так исчезают заблужденья

С измученной души моей,

И возникают в ней виденья

Первоначальных, чистых дней.

1819

ALEKSANDR PUŞKİN. “ŞAİR BƏXTƏVƏRDİR, ÇOXLU ƏYANIN…”

161

Şair bəxtəvərdir, çoxlu əyanın,

Dursa çevrəsində, dinləsə çarlar.

Güldürmək, ağlatmaq məharəti var,
Acı həqiqəti qatıb yalana,

Korşalan həvəsi qıcıqlandırar,
Şöhrət tamahıyla canlanar boyar.

Əyan məclisinə şair bəzəkdir,

Ağıllı təriflər ona gərəkdir.

Ağır qapıların dalında bu an,
Artırma önündə yığılaraq xalq,

Dinləyir şairi elə uzaqdan,
Nökərlər qovsa da yamanlayaraq,

1827

ruscadan tərcümə

08. 02. 2022, Samara

+++++++++

Александр Пушкин

Блажен в златом кругу вельмож

Пиит, внимаемый царями.

Владея смехом и слезами,

Приправя горькой правдой ложь,

Он вкус притупленный щекотит

И к славе спесь бояр охотит,

Он украшает их пиры,

И внемлет умные хвалы.

Меж тем, за тяжкими дверями,

Теснясь у черного крыльца,

Народ, гоняемый слугами,

Поодаль слушает певца.

1827

SERGEY YESENİN. İNƏK

Dişləri tökülüb, özü əfəldir,
İllər dastan yazıb buynuzlarına

Naxırçı döyərdi onu hər dəfə,
Çölə otlamağa aparan zaman.

Səs-küydən narahat onun ürəyi,
Küncü dağıdırlar siçanlar yenə.

Qüssəli-fikirli durub gövşəyir,

Ağayaq dananı salır yadına.

İlk ana sevinnci sürdü bircə an,
Aldılar balanı özünə gəlcək.

 Sonra ağcaqovaq altda payadan,

Asılan dərini yellədi külək.

Az qalıb, oğlu tək boynuna ilgək,
Keçər qarabaşaq çölündə elə.

Bala taleyini yaşayar inək,
Çəkib apararlar onu kəsələr.

Mələmir, ağlayır, gedir hüznlə,

İnək buynuzuyla dirənir yerə.

Ağ meşəlik gəlir gözü özünə,
Yaşıl çəmənləri görür son kərə.

1915

ruscadan tərcümə

07-08. 02. 2022, Samara

+++++++++

Сергей ЕСЕНИН

КОРОВА

Дряхлая, выпали зубы,

Свиток годов на рогах.

Бил ее выгонщик грубый

На перегонных полях. Читать далее

SERGEY YESENİN.  “ELƏ BİL DÜNYAYA GƏLDİYİ GÜNDƏN…”

Elə bil dünyaya gəldiyi gündən,

Canlıya özəl bir nişan vurulur.

Şair olmasaydım əgər, onda mən,

Yəqin ki, olardım kələkbaz, oğru.

Boyum balacaydı, həm də arıqdım,

Oğlanlar içində amma qəhrəman.

Evə vaxtaşırı mən qayıdırdım,

Burnu sındırılmış, üzü-gözü qan.

Və qorxu içində anam baxarkən,
Deyirdim ağzımdan qanı silərək:

“Qorxma, daş üstünə yıxılmışam mən,
Sabahkı günəcən sağalsın gərək”.

O vaxt qaynayan qan soyuyub indi,

Yatıb o günlərin fırtınaları,

Ötkəm və narahat nə güc var idi,
Canımdan süzülüb şerimə axır.

Önümdə sözlərin qızıl qalağı,

Bütün sətirlərə iz salır hökmən,

Keçmiş cəsarəti və qoçaqlığı,
Davakar uşağın, sütül ötkəmin.

Cəsuram, məğruram o vaxtkı qədər,

Atdığım hər addım yeniliyədir.

Üzümə dəyirdi o vaxt zərbələr,

Qana bələnibdir ürəyim indi.

Və indi anama demirəm daha,

Deyirəm irişən yad lotulara:

“Boş şeydir! Toqquşub dəymişəm daşa,

Yəqin sabahacan sağalar yara”.

1922

ruscadan tərcümə

07.02. 2022, Samara

++++++++

СЕРГЕЙ ЕСЕНИН

Всё живое особой метой

Отмечается с ранних пор.

Если не был бы я поэтом,

То, наверно, был мошенник и вор. Читать далее

FYODOR TYÜTÇEV. “CİN ATINA MİNİB QIŞ…”

Cin atına minib qış,

Çünki bitib dövranı.

Qapıları Yaz almış,

Həyətdən qovur onu.

Hər şeydə canlanma var,

Hamı qışa “get” deyir.

Və göydə torağaylar,

Sevinclə civildəyir.

Qışsa əlləşir hələ,
Yaza deyinir artıq,

Yaz gülür qəhqəhəylə,
Hay-küyü daha artır.

İfritə cinləndi lap,

Körpəyə atdı birdən
Bir ovuc qar yığaraq.

Sonra çıxdı aradan.

Yazınsa nə vecinə? —

Yuyundu o bu qarla.

Düşmənin acığına,

Qızardı yanaqları.

1830

ruscadan tərcümə

05.02. 2022, Samara

++++++++

Фёдор ТЮТЧЕВ

Зима недаром злится,
Прошла ее пора —
Весна в окно стучится
И гонит со двора. Читать далее