“Min ildir baş əydik yalnız Qurana,
Baxdı gözlərimiz kor kimi ona…”
Bunu da guya Vaqif deyir. Bunun heç yarısını da deməyən yazıq Rafiq Tağlnı əvvəl hökumət dama saldı, sonra hökumətin havadarlıq elədiyi quldurlar bıçaqlayıb öldürdülər. Səməd Vurğunun Vaqifin adına yazdığı küfrü isə xalq artistləri səksən ildir səhnədən yayıb alqış qazanırlar, ad-san qazanırlar…
Bizim millətin ağlı yerindədir?
“Bizə yasaq oldu başqa kitablar…”
Bunu da Vaaqif deyir.
Vikipediyada Vaqifə həsr olunmuş məqalədə deyilir ki, guya Vaqif astronomiya və tətbiqi riyaziyyat eləmlərini dərindən(!?) bilirmiş. Əgər başqa kiitablar yasaq idisə, Vaqif özü tətbiqi riyaziyyatı hardan öyrənmişdi?
İbrahim xan da əvvəlki kimi çoban Eldarın əlində qalıb girinc. İlyas adlı bir lotu deyir ki, gedib girəcək Eldarın dəstəsinə (Eldar indi dəstəbaşıdır), onu yuxuya verib başına bir güllə çaxacaq…
Bir dəli yığıncağı var, bir də debil yığıncağı. Qarabağ xanlığının rəhbərliyi, Vaqifdən başqa, debildir…
Səməd Vurğun yaxşı bilməliydi ki, İbrahim xəlil xan ailəsi ilə birgə rus generalı tərəfindən qətlə yetirilib. Yəni şəhid olub. Ən azı bu fakt gərək onu xanın surətinə azacıq da olsa hörmətlə yanaşmağa məcbur edəydi. Anncaq Səməd Vurğun kimi əqidəsiz insandan xalq tarixini yaradanlara, bu tarix üçün can qoyanlara hörmət gözləməyə dəyərmi. Səməd Vurğun üçün rusların, Stalinin qiyməti və Stalin mükafatı hər şeydən vacib idi…
Qayıdaq İlyasa. Killer İlyasa. Xan ona “on para kənd” vəd edir.
On para kənd nədir? Qarabağ nə boyda yer idi ki, xan hər lotiya, hər killerə on para kənd paylayaydı?
Bu yandan yenə şeyx özünü soxur səhnəyə, xana məsləhət görür ki, Vaqifə arxadan zərbə vurmaq üçün xan onun arvadını…
Yəni o söz…
Qacarın hücumu ərəfəsində İbrahim xanın yaşı 60-dan çox olub. Vaqifsə təxminən 80 yaşında…
Vallah, Səməd Vurğun çox utanmaz insan olub, sağlığına deyirəm…
Təlxək:
«Yekaqarın, yekəbaş,
Ara düzəldən oğraş…»
Məsələ burasındadır ki, bu hoqqaların heç biri tarixdə olmayıb, bu pozğunluğu Səməd Vurğun uydurub. İndi kim oğraş olur?
Gülnarın monoloqu aşağı sinif şagirdi səviyyəsində qafiyəbazlıq nümunnəsidir, oxuduqca tüpürmək istəyirsən.
«Ah, bizim dik qayalar,
Havaları sərindir,
Dərələri dərindir…»
Qayanın nə diki, nə yastısı? Qaya elə qayadır…
Qayanın havası olar? Özü də “havaları…”
“Qayaların dərələri” – bu nədir?
“Əsmə, dayan, ey külək,
Ova çıxmış Əli bəy…”
Qacarın qoşunu qapını kəsib, kəndlilərin çuvalında “bir arpa belə yox”, meşələr, dağlar qaçaqlarla dolu, Vaqin də təzə bəy oğlu ovda kef çəkir.
Bəh-bəh!
“Tüfəngini yel əysə,
Ayağına daş dəysə,
Ürəyimə ox batar…”
Hansı köpəkolu təsdiq edər ki, tüfəngi yel əyə bilər? Bu necə tüfəngdir ya bu necə yeldir?
Sonra Əminə gəlir:
— Ana!
— Qurbanam sana!
Əlbəttə, “sana”! Oyunun olsun, ay qafiyəbazlar şahı!
Sonrası lap fışdırıqdır.
Əminə.
«Əli bəy necədir, damağı çağdır?»
Gülnar:
«Nə var, lap yaxşıdır, şir kimi sağdır…»
Necə yəni “şir kimi sağdır”? Başqa heyvanlar ölüdürlər? Şir kimi güclüdür desəydi, yənə dərd yarıydı…
Dalı:
«İndi ova gedib, bu saat gələr…»
Gülnarın qolunda saat vardı? O vaxt saatla danışırdılar?
Sonra:
«Əli bəy quş kimi yemləyir məni…
Gözündə parlayır qaynaq bulaqlar,
Ürək duyduğunu xatirə saxlar…»
Sonuncu misradan bir şey başa düşdünüz? Təzə gəlin anasıyla ərindən belə danışır?
Ancaq sürpriz daldadır. Oxucu gözləyir ki, Gülnar deyəcək, ayıb olmasın, uşağa qalıb. Yox, məsələ ayrıdır.
«Ana! Şair olmaq istəyirəm mən…»
Ana da deyir. ehtiyatlı ol, “göz dəyər sana…!”
Bu komediyaya baxan hər tamaşaçıya gərək bir qab kül verilə, hər pərdədən sonra bir ovuc sovura başına…
xeyrulla xayal 