Архив | 15.01.2013

Osip MANDELŞTAM. QOCA

 

 

Daha işıqlaşıb, dinir şeypur,

Yeddi olmuş saat.

Oyan, ey Verlenə oxşar qoca, dur,

İndi sənindir vaxt.

Yaşıl gözündə bu, biclikmi yağır

Ya uşaqlıq bəlkə.

Naxışlı dəsmalla türksayağı,

Bəzəmiş boynunu həm.

Küfrə uymuş, dinir, pıçıldayaraq,

Anlaşılmaz sözlər.

Niyyəti tövbədir, əvvəl ancaq,

Canı günah istər.

Fəhlədir görkəmi – peşman, yorğun,

Ya da məyus bədxərc.

İzi göz altda gecə yumruğunun,

Çiçəkləyir rəng-rəng.

Avazıyıb bədəsl arvadsa,

Qəzəbdən evdə bu vaxt! –

Qarşılanır söyüşlə kandarda,

Yenə sərxoş Sokrat!

 

 

ПОЧЕМУ МОЖНО НАБОКОВУ, А ДРУГИМ НЕТ?

nar

Владимир Набоков – большой писатель. И большой ученый – по бабочкам, кажется. И «Лолита» написана большим мастером, но это порнографическая литература. Учитывая возраст девочки, повесть следует отнести к детской порнографии. И то, что она написана большим мастером, не дает основания для сценического, кинематографического показа. Мало ли вытворяли большие мастера? Оправдать всех?

Если детская порнография считается преступлением, то почему для господина Набокова должно быть исключение? Может, когда-нибудь педофилия перестанет быть криминалом, тогда и ставьте Лолиту, покажите вместо «Спокойной ночи малыши!».

В еженедельнике Les Inrocks» опубликован материал, посвященный Депардье в жанре эпитафия. Автор называет актера гением, в том же самое время считает его отныне умершим. И вызывает недоумение по поводу того, что великим почему-то прощались те проступки, за которые простых смертных карают по всей строгости закона. Он напоминает Клауса Кински, Романа Полански и др. Владимир Набоков, конечно, ничего страшного лично не совершал. По крайней мере, об этом не известно. Но пожилой мастер баловал себя, описывая секс с малолетним, небезосновательно рассчитывая, что его опусом баловаться будут все новые поколения…

Отрицать, что в «Лолите» нет порнографии то же самое, что утверждать, что на куске тряпки, которая называется «Черный квадрат», на самом деле наличествует нечто гениальное, недоступное глазу непосвященных. Но если «Черный квадрат» способен только обнаруживать наш идиотизм, то «Лолита» может подвигнуть некоторых из нас на более существенные душевные и не только душевные действия…

15 янв, 2013 at 6:19 PM

HACININ XATİRƏSİNƏ

Dünya dülgərlərinin,

Yox gündüzü, gecəsi.

Qulaqlarımda dinir,

Aramsız çəkic səsi.

 

Qaralı-qırmızılı –

Sayı yox tabutların.

Məzar-məzar qazılır,

Bu torpağım qatları.

 

Gah başlanğıc, gah yarı –

Qayçılanır ömürlər.

Qoca-cavan boylara,

Kəfən biçir ölümlər.

 

Ölür çılğın ürəklər,

Ölür ağıllı başlar.

Ölür xalqa gərəklər,

Vətənə arxadaşlar.

 

Nə sanbalım, dəyərim,

Nə şöhrətim, adım var.

Ölür mənim yerimə,

Məndən yaxşı adamlar…

 

…Sirli meşə sükutu,

Baltalanır anbaan.

Baş aldı quşlar uçdu,

Ruh kimi budaqlardan.

 

Yer itir ayaq altda,

Ön duman, boşluq arxam.

Nə əl qaldır, nə balta –

Təklikdən yıxılaram…

 

                                                       7-8 noyabr 1991 Samara

 

QALXMAQ İSTƏMİRİK…

Qalxmaq istəmirik isti yataqdan,

Oyada bilmir bizi

Sübhün təmiz havası,

Quşların nəğməsi.

Anamızın, qadınımızın səsi də,

Saat zəngi kimi dözülməz olur.

Qapayır gözlərimizi

Uyumaq, uyumaq həvəsi…

Ölüm yuxusu da beləcə

Şirin olacaq görəsən?…

 

                                        20 iyun1980, Ərəbqardaşbəyli

Uistan ODEN. WHO’S WHO

 

Hər bulvar qəzeti də sənə  faktları deyər:

Ata necə döyürdü, evdən necə qaçırdı.

Hansı mübarizəsi, hansı əməlləriylə,

O, dövrünün ən böyük şəxsi kimi ucaldı.

Ovçuluq, balıqçılıq, gecələri məşəqqət.

Qorxsa da, zirvələrə qalxdı, dənizlər açdı.

Bəzi tədqiqatçılar hatta yazır məhəbbət,

Bizi ağladan kimi, onu da ağladırmış.

 

Bu söhrətli adamın ürəyini əridən

Sadə ev qadınıydı – tənqidçilər mat qalıb.

Yüngül işə zirəkdi. Bağda qurdalanardı.

Hərdən xəyala dalar, hərdən fit də çalardı.

Cavab yazardı onun gözəl məktublarına

Hərdənbir. Saxlamırdı ancaq o, birini də.

 

Ingiliscədən tərcümə, oktyabr, 2012, Samara

 

 

Odenin  WHO’S WHO  şerində çox mürəkkəb qafiyələdirmə var. Birnci bənd iki dördlükdən ibarətdir, hər dördlükdə klassik çarpaz qafiyələnmədir. İkinci bənddə altı misra var. Qafiyələnmə riyaziyyat məsələsinə bənzəyir: 1-6, 2-5, 3-4

 

Odenin WHO’S WHO şeri ilə bizim Füzulinin biq qitəsi arasında mövzu səsləşməsi var:

 

Elm kəsbiylə rütbeyi-rifət,

Arizuyi mihal imiş ancaq.

Eşq imiş hər nə var aləmdə,

Elm biq ğilü-qal imiş ancaq.

 

 

 

A.S. PUŞKİN. PEYĞƏMBƏR

ПУШКИН.jpg                                           

 

İztirablarla ruhumu üzərək,
Dolaşırdım biyabanda yenə.

Və gəldi birdən altıpərli mələk,

Yol ayrıcında gözlərim önünə.

Yuxu tək yumşaq, incə barmaqlar,

Mənim bəbəklərimə çəkdi tumar.

Bu təmasdan ürkək quş kimi mən,

Ayna bəbəkləri açdım birdən.

Toxundu astaca qulaqlarıma,

Və doldu onlara hay-küy və səda.

Və agah oldu göydə gurlamalar,

Və mələklər ki, səmalarda süzər,

Və heyvanat ki, su altında üzər.

Və zərif  bir söyüd ki, düzdə durar.

Və ağzıma əl atıb boş danışan,

Və hərzələr deyərək həddin aşan,

Və gühahkar dilimi çəkdi də o.

Və alıb müdrik ilan neştərini,

Qana batıb-bələnmiş əlləriınə,

Açıla qalmış ağza tikdi də o.

Və yardı köksümü qılıncıyla,

Çıxarıb atdı titrəyən ürəyi.

Və bir közü alovla, yanğıyla,

Gözünə köksümün qəfil dirədi.

O biyabanda bir cəsəddim mən,

Və dindi tanrının səsi birdən:

Oyan və gör və eşit, peyğəmbər!

İşləsin ruhuna iradəm qoy!

Və dənizlərdən, ərzdən  keçərək,

Sözünlə hər ürəkdə  yandır alov!

1826

 

tərc.: 1983-1984, Moskva