“Ayrı dağlar kimi qol-qanad atan”.

Çayın doğrudan da qolu olur, eybi yox, şair buna qanad da deyə bilər. Bəs dağlar necə qol-qanad atır? Hansı “ayrı dağlar”?

“Coşqun dalğaları buluda çatan?”

Əlbəttə, Kürdə iri dalğa olur, ancaq bu boyda yox….

“Qəmzələr göstərən, işvələr satan”.

Çay necə işvə satar? Şairlərimiz (“ayrı şairlər”…)  yüz illərlə başımıza yeridiblər ki, işvəni qadın satar, hərçənd bunun özü də qaranlıqdır – necə satır? Deyək ki, satır, bəs Kür ilə qadın arasında hansı oxşarlıq var?

 “Qorxunc qayaları yellər tək enən”.

Su qayalardan enirsə, bu, şəlalədir, Kür qayaların arasıyla gedir, qayadan enmir.

“Tiflisin arxası, Qazağın beli”.

Niyə Tiflisin arxası? Kür Tiflisin dalından gedir ya ortasından?

“Çox igidlər səndən ilham aldılar.

Top-tüfəng atdılar, nərə çaldılar”.

Kür çayından da yəqin ilham almaq olar. Ancaq ilham yaradıcı adamlara xasdır. Yaxşı, igidlər, deyək ki, doğrudan da ilham aldılar. Bəs niyə “nərə çalırlar”? (Nərəni çəkərlər...) Niyə top-tüfəng atırlar? Bəlkə onlar Kür qırağında oturub  tut arağı içiblər?  Mal kimi! Niyə aydınlıq yoxdur?

“Səsindən ordular, karvanlar qaçar”.

Burda şübhə yoxdur ki, Səməd Vurğun oxucuya vedrə bağlayıb. Kürün səsindən ordu qaçar?

“Könlüm tək dalğalı, dəlisən bir az”.

Bəlkə buna görə ordular qaçır?  Ancaq şübhəlidir. Bir dəliyə görə…

“Ay doğub sinənə kölgə salanda”.

Ay doğubsa, qaralmış sulara işıq salar, kölgə yox. Elə deyil?

“Çobanın, naxırçın tütək çalanda,

 Gümrah olar yanın, yançağın sənin”.

Yaxşı, təsəvvürümüzə gətirdik ki, naxırçı tütək çalır, ancaq mən şəxsən tütək çalan naxırçı görməmişəm. Mallara yeddmərtəbəli söyüşlər deyən naxırçıları isə görmüşəm “Ay sənin yiyənin…… səni sağanın…”

Deyək ki, çalır. Ağzı söyüşdən yorulanda. Bununla Kürün yanı necə gümrahlaşır? Kürün yanı – yəni qırağı? Bəs “yançağı”?

Lənət şeytana!

Bu sualları vaxtında Səməd Vurğuna redaktorlar verməliydilər. Ancaq Səməd Vurğuna nə redaktor? Onun redaktoru olub Bağırov, Stalin…

Ona görə ədəbiyyatımız bu gündədir…

P.S. Şeir Sanılıya həsr olunub. Sanılı 1937-ci ildə güllələnib. Görəsən bu işdə Səməd Vurğunun əli olmayıb ki?

9.10. 2018

Samara