Yoldaş Əmirxan gedəndən sonra Aygün özünü danlayır.

“Deyəsən yazığın qəlbinə dəydim,
Yenə Əmirxanı sevə biləydim…”

Ancaq tərəddüd edir, fikirləşir ki, neçə illər “yaşadı evsiz”.

“Bəlkə də qəlbində yurd saldı İblis…”

Yoldaş Əmirxanın evi olmalıdır, yəqin “ailəsiz” demək istəyir. Düzdür, kişi ki, ailəsiz oldu, İblis girir qəlbinə, keçir yuxarı başa…

Səməd Vurğun yenə saçını Puşkin kimi buruq-buruq edib Aygünə üz tutur.

“Aygün, əziz bacım, bilirsən ki, mən,
Dünyaca sevirəm səni ürəkdən”.

Səməd Vurğun Aygünə deyir ki, Əmirxan daha əvvəlki deyil, ağır-ağır olsa da dəyişir, kef məclislərinə getsə də, çox getmir, ayda bir dəfə gedir, içsə də, keflənmir, “pərişan olur”…

“Dəyişir, dəyişir o ürəyini,
İndi halal yeyir o çörəyini…”

Qabaq haram yeyirmiş? Axı bu zalım oğlu qabaq harda işləyirdi, indi harda işləyir? Aqronom diplomuyla Bakıda hara götürərdilər? Hamama kassir? Avtobusa konduktor? Evlər idarəsinin müdiri?

Səməd Vurğun Vəkilov deyir ki, yoldaş Əmirxanın böyük bir nöqsanı var, o da ancaq dolanışığını fikriləşməkdir. Ona görə də:

“Nə bir ad çıxarır, nə də ucalır…”

Səməd Vurğun oxucuya məruzə edir ki, şəxsən Aygünlə “bu xüsusda” danışəb və “ürəkləri şad olub”. Ancaq yoldaş Əmirxanı axtaranda eşidibər ki, o, Bakıdan çıxıb gedib…

Aha!

Səməd Vurğun Aygünə deyir ki, narahat olmasın, özü yoldaş Əmirxanı axtarıb tapacaq. Mili, Muğanı vurur bir-birinə.

Ürəyinizə damdı?

Aha!

“Axır sorağını mən Əmirxanın,

“Lenin” sovxozundan axtarıb-tapdım”

Molla Nəsrəddinin papağı oğurlananda gedib oturmuşdu qəbiristanlıqda. Deyirdi oğru hara getsə, axırda bur gələcək…

Mən elə bilirdim yoldaş Əmirxan axırda “Lenin” sovxozuna gedəcək. Sovxoz, əlbəttə, qəbirstan deyildi, ancaq elə qəbiristan kimi bir şeydi…

Həm də axı Səməd Vurğun öz qəhrəmanını düzəldib sağlam sovet cəmiyyətinə qaytarmalıdır. Yolunu azmış insan harda düzələ bilər?

Əlbəttə, “Lenin” sovxozunda!

Səməd Vurğun yoldaş Əmirxanı tapır. Qonağı olur. Yoldaş Əmirxan xalq şairinə danışır ki, gül kimi sənəti vardı, “ağacdan ağaca calaq vurardı (haçan vurmuşdu? Bəs Qubadan gətirməmişdi tingləri? Tingləri də şaxta vurmamışdı?). Sonra qəlbinə İblis girir, ehtirasa uyur, pul qazanmaq eşqinə düşür… (bakılını Saaatlıda calaq vuran təsəvvür edursiniz? Bakılının başına iş qəhətdir? Səməd Vurğun Qazaxdan gəlib Bakıda teatr çıxarsın, bakılı Muğan səhrasında bağ salsın?)

Səməd Vurğun deyir ki, eybi yox, pul azarı çox adamda olur, hətta alimlərin də içində pul eşqinə düşənlərə olur…

Oxuyub dəhşətə gəlirsən… Gör necə rəzil alimlər olub o vaxt! Məgər indiki alimlərin, məsələn, akademik Nizami Cəfərovun pul eşqinə düşdüyünü təsəvvür etmək olarmı? Bunu ancaq təsəvvürü pozğun, bir sözlə, başı xarab adam təsəvvür edə bilər…)

Kim pul eşqinə düşən alimləri tanımaq istəyirsə, Səməd Vurğunun bu vacib məlumatını hökmən oxusun:

“Onlar zaman-zaman verib səs-səsə,
Nə xəyala gedir, nə fikrə bir gün”.

Yadınızda qaldı?  Səs-səsə verən, fikrə, xəyala getməyən alim görən kimi bilin ki, bu alim pul eşqinə düşüb. Lazımi yerlərə xəbər verin. Heç olmasa, ASAN xidmətə…

Yoldaş Əmirxan deyir ki, gec olsa da, sevimli sənətinə qayıdıb, istəyir ki, Saatlıda bir bağ salıb heç olmasa,  bir kənddə tanınsın…

(Saatlıda nə bağ?)

Gecəni Səməd Vurğun yoldaş Əmirxanla keçirir (ürəyinizə ayrı şey gəlməsin…)

Səhər açılanda yoldaş Əmirxan bağı Səməd Vurğuna göstərir. Şitillər Səməd Vurğunun üzünə gülür…

Deyirəm, bəlkə ora bostan imiş. Axı şitil bağda olmaz, bostanda olar, dirrikdə olar…

Səməd Vurğun Bakıya qayıdıb Aygünə məruzə edir.

Əmirxan isə yenə Saatlıda darıxmağa başlayır, Bakının küçələri, keflər yadına düşür, işdən soyuyur, ağacların kölgəsində vaxtını keçirir, Araz üstündə piyada gəzir.

“Sonra xam at kimi haldan düşərək,

Axırda yorulub dincəldi o da.

Sonra, axırda…

(ardı var)

Məqalənin tam mətni burda:

https://xeyrulla.com/2018/11/30/səməd-vurgunun-aygun-komik-poemasinin-təhlili-toy-paltarini-soyunmayan-gəlin-və-mugan-səhrasi/